یونس بن ظبیان کوفییونس بن ظبیان الکوفی، از راویان حدیث شیعه، و اصحاب امام صادق و کاظم (علیهماالسّلام) که به جهت دروغ‌گویی و جعل حدیث مورد لعن امام کاظم (علیه‌السلام) قرار گرفته و نزد رجالیون تضعیف شده است. ۱ - جایگاه رجالیدروغگو، ضعیف، مخلّط و وضّاع (زیاد جعل کننده حدیث) است. [۱]
ما‌مقا‌نی، عبدالله، تلخیص مقباس الهدایة، ص۲۶۹.
۲ - دیدگاه رجالیوننجاشی او را جدّا ضعیف می‌داند و همه کتاب‌های او را تخلیط می‌شمرد. ابن غضائری او را غالی و کذّاب و جاعل حدیث می‌داند. [۳]
تبریزی، علی، بهجة الآمال، ج۷، ص۳۵۴.
کشّی با سند خود از امام کاظم (علیه‌السّلام) نقل می‌کند که حضرت بر او هزاران بار لعنت فرستاد (لعن یوسف بن ظبیان الف لعنة یتبعها الف لعنة). [۴]
تبریزی، علی، بهجة الآمال، ج۷، ص۳۵۵.
محدث نوری در خاتمه مستدرك اخبار بسيارى آورده که دلالت مى كند بر حسن حال او و استقامت و علو مقام او و عدم غلو او . پس آن اخبار را ذكر فرموده كه از جمله كلام حضرت صادق عليه‌السلام است در حق او كه در جامع بزنطى است كه فرموده: رحمه‌الله و بنى له بيتا فى الجنّة، كان و اللّه مأمونا على الحديث. وی نيز از اخبارى كه در مذمت او وارد شده به تفصيلى كه مقام گنجايش ذكر ندارد، جواب داده طالبين رجوع كنند به آن كتاب شريف . ۳ - تذکّربعضی روایات از امام صادق (علیه‌السّلام) در مورد مدح یونس وارد شده است که یا سند آن ضعیف است و یا حمل بر تقیه می‌شود و یا اینکه یونس در زمان امام صادق (علیه‌السّلام) هنوز غالی نشده بوده است. [۷]
تبریزی، علی، بهجة الآمال، ج۷، ص۳۵۵.
شرح حال: او کسی بود که ادّعا می‌کرد در حال طواف به او ندا می‌شد که «انّی انا اللّه لا اله انا فاعبدنی واقم الصّلاة لذکری…». [۸]
تبریزی، علی، بهجة الآمال، ج۷، ص۳۵۵.
امام صادق (عليه‌السلام) به او زیارت حضرت سیدالشهداء عليه‌السلام را به نحوى كه شيخ در التهذیب و ابن قولویه در كامل روايت كرده‌اند و نيز تعليم آن جناب به او دعاى معروفى كه در نجف بايد خواند كه اول آن اللهم لابد من امرك است كه در تمام كتب مزاريه مذكور است و هم تعليم او فرموده كه عوذه (ما آن عوذه را در باقيات صالحات و آن زيارت و دعا را در مفاتيح ذكر كرديم. مؤلف رحمه‌الله) را كه براى رفع درد چشم نافع است الى غير ذلك. ۴ - تالیفاتاز کلام نجاشی و غیر او استفاده می‌شود که یونس کتاب‌هایی داشته است ولی آنها را نام نبرده‌اند. [۹]
تبریزی، علی، بهجة الآمال، ج۵، ص۳۵۴.
۵ - پانویس
۶ - منبعسایت پژوهه، برگرفته از مقاله «دروغ پردازان در حوزه حدیث شیعه»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۱۷. قمی، شیخ عباس، منتهي الآمال قسمت دوم، باب نهم: در تاريخ حضرت امام صادق (عليه‌السلام) |